Chọn Vị Trí Và Hình Dạng Ao
- Ao nuôi nên chọn những nơi gần sông rạch lớn để có nguồn nước sạch, tiết kiệm chi phí bơm nước, ít bị ảnh hưởng của lũ lụt, thuốc trừ sâu và ô nhiễm hữu cơ, hóa chất...
- Diện tích ao từ 500 m2 trở lên, độ sâu trên 3m, ao có hình chữ nhật, hình vuông hoặc hình tròn. Tuy nhiên ao nuôi có hình chữ nhật là thích hợp cho việc chăm sóc và thu hoạch.
- Ao nên có cống cấp và cống thoát riêng, đáy ao có lớp bùn dày không quá 20 cm và nghiêng về phía cống thoát.
- Ao có kết cấu nền đất tốt, ít bị nhiễm phèn. Nên chọn nơi đất sét hoặc sét pha cát để làm ao nhằm tránh rò rỉ nước và cá phá bờ ra ngoài. Bờ ao phải được làm kiên cố để phòng tránh lũ lụt và mầm bệnh lây lan từ ao khác.
- Ao nuôi nên gần nhà để dễ quản lý và chăm sóc.
Cải Tạo Ao Nuôi
Cải tạo ao là bước đầu quan trọng nhất trong nuôi cá . Cải tạo kỹ sẽ giúp người nuôi nâng cao tỉ lệ sống và hạn chế được nhiều bệnh cho cá trong quá trình nuôi. Qui trình này được xem như là qui trình cải tạo ao chung, có thể được ứng dụng cho tất cả các loài cá khác.
Qui trình cải tạo ao nên được tiến hành theo các bước sau:
Quy Trình Cải Tạo Ao Nuôi Cá Tra
- Tháo cạn nước ao sau khi thu hoạch cá.
- Sên vét và hút sình đáy ao.
- Phơi đáy ao 3 -5 ngày (ao không có phèn tiềm tàng).
- Nếu ao nuôi có nhiều phèn tiềm tàng thì nên tháo nước còn 5 cm trên đáy ao rồi sau đó bón vôi.
- Sử dụng vôi CaCO3 (đá vôi) hoặc Ca(OH)2 (vôi tôi), rải đều khắp đáy ao, những vũng nước và bờ ao.
Bảng 1: Lượng vôi bón theo độ pH của đất và nước
pH của đất ở đáy ao, bờ ao | Lượng vôi (kg/ 1.000 m2) |
4,0 - 5,0 (pH nước 6,0) 5,0 - 6,0 (pH nước 6 -7) 6,0 - 7,0 (pH nước > 7,0) | 100 - 150 75 - 100 40 -75 |
- Sử dụng lưới nylon (lưới giai) cao khoảng 40 cm rào chắn quanh ao.
- Lấy nước vào ao lúc thủy triều cao nhất, nước qua cống hoặc ống bọng phải được lọc kỹ bằng lưới.
Sát Trùng Nước Trước Khi Thả Cá
Sau khi lấy nước vào ao được 2 ngày, tiến hành hòa hóa chất diệt khuẩn tạt xuống ao để diệt các loài vi rút, vi khuẩn và nấm có trong nguồn nước.
Chọn Con Giống:
- Cá tra phân đàn rất lớn trong thời gian nuôi. Chính lý do trên, nên chọn đàn cá cùng ngày tuổi, cùng kích thước là điều hết sức quan trọng, vấn đề này sẽ quyết định năng suất nuôi sau này.
- Nên chọn mua cá giống ở những nơi tin cậy; cá có nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh, không dị hình,không bị trầy xướt, bơi lội nhanh nhẹn, không có triệu chứng bệnh. Con giống có chiều cao 2 phân trở lên là thích hợp cho thả nuôi thương phẩm. Cũng cần phải áp dụng kĩ thuật ương cá giống để chất lượng cá thương phẩm sau này đạt hiệu quả cao.
Mật Độ
Mật độ cá thả nuôi tùy thuộc vào quan điểm của từng người, tuy nhiên mật độ khoảng 40 con / m2 là thích hợp. Khi thả nuôi với mật độ cao, điều cần lưu ý là hàm lượng oxy trong ao thấp, đặc biệt vào lúc sáng sớm. Bên cạnh đó, nguồn nước trong ao thường xuyên bị ô nhiễm nặng do sự tích tụ của phân cá và thức ăn dư thừa làm cá chậm lớn và dễ bị nhiễm bệnh.
Thức Ăn Và Quản Lý Thức Ăn
- Có hai loại thức ăn đang được người nuôi sử dụng là thức ăn công nghiệp và thức ăn chế biến (người nuôi tự phối chế). Ưu điểm của loại thức ăn tự chế biến là giá thành rẻ do sử dụng các nguồn nguyên liệu tại chỗ.
- Thông thường thức ăn cho mô hình nuôi thâm canh có hàm lượng đạm dao động từ 20 - 30%. Lượng thức ăn cho cá tra dao động từ 3 - 15% / ngày / trọng lượng cá, phần trăm thức ăn tùy vào kích thước của cá. Lượng thức ăn còn được điều chỉnh dựa trên điều kiện thời tiết và tình trạng sức khỏe của đàn cá trong ao.
- Số lần cho cá ăn sẽ tùy vào từng giai đoạn phát triển của cá nuôi, dao động từ 2 -34 lần / ngày
Chăm Sóc Và Quản Lý Ao Nuôi
- Hàng ngày nên kiểm tra cống bọng, bờ bao quanh ao, phát hiện những nơi rò rỉ.
- Chế độ thay nước là một trong những công việc hết sức quan trọng. Nên thay nước mỗi ngày khoảng 20 - 50 % lượng nước trong ao.
- Sau khi ăn cá sẽ cần oxy nhiều hơn, vì vậy việc bơm nước mới vào ao khoảng 30 phút trong lúc này là cần thiết giúp cá hô hấp và tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
- Trong mùa mưa lũ, nước nguồn đổ xuống rất đục (nước quay), mang theo nhiều mầm bệnh, thuốc trừ sâu và ô nhiễm hữu cơ dễ gây bệnh cho cá trong ao. Để phòng tránh, khuyến cáo nên thay nước có kiểm soát và phối hợp kiểm tra hàm lượng oxy mỗi ngày lúc 6 giờ sáng. Khi oxy thấp hơn 4 ppm (mg / L) cần bơm nước mới vào ao. Ngoài ra có thể thay nước lúc nước cường ( rằm và ba mươi), mỗi ngày thay 30- 40% lượng nước trong ao.
Một Số Lưu Ý Khi Nuôi Cá Tra Thương Phẩm Trong Ao Đất
Vấn đề thường gặp trong ao nuôi cá thương phẩm
| HIỆN TƯỢNG | NGUYÊN NHÂN | BIỆN PHÁP XỬ LÝ |
| pH < 7.0 | Ao bị phèn Bón vôi chưa đủ | Thay nước Thêm vôi CaCO3 100 - 150 kg / ha |
| pH > 9.0 | Bón quá nhiều vôi Tảo trong ao nhiều Cho ăn thừa, tảo chết | Thay nuớc mới trong 1 tuần, mỗi ngày 30%. Giảm lượng thức ăn 20% trong 3 ngày. |
| Nhiệt độ < 270C | Do thời tiết mưa kéo dài, mùa đông, ao cạn | Giảm 30-50% thức ăn trong vài ngày Bổ sung vitamin C, giữ nước sâu. |
| Nhiệt độ > 320C | Trời nắng nóng,mức nước ao cạn | Thay nước mới, giữ nước ao cao hơn Bổ sung vitamin C , giảm thức ăn |
| Độ trong < 30 cm | Tảo nhiều, đáy ao dơ,nhiều chất lơ lửng | Thay nước 30-40%. Giảm 30-50% thức ăn vài ngày |
| Oxy < 3 mg / L | Thức ăn thừa, đáy ao dơ Mật độ quá cao | Thay nước, giảm 50% thức ăn vài ngày. |
| NH3 - N > 0,1 mg / L | Đáy ao quá dơ, thức ăn thừa nhiều, tảo chết Cải tạo ao không kỹ | Thay nước mới, giảm 30-50% thức ăn vài ngày Đo pH và ammonia mỗi ngày vào 7h, 14h |